อีสานเร็กเก้ : แนวคิดการสร้างสรรค์ผลงานเพลงของวงละไมหรรษา [ บทนำ ]

อีสานเร็กเก้ : แนวคิดการสร้างสรรค์ผลงานเพลงของวงละไมหรรษา
Isan Reggae : The Concept of Music Production by LamaiHansa

ละไมหรรษา

     ดนตรีมีวิวัฒนาการมาเป็นเวลาอันยาวนานจนจะกล่าวได้ว่า ดนตรีกับมนุษย์ชาติ นั้นเกิดขึ้นมาพร้อม ๆ กัน โดยเริ่มตั้งแต่เสียงการเคาะไม้ เสียงเป่าเขาสัตร์ในสมัยก่อนเรื่อยมาจนถึงเสียงเพลงที่ใช้บรรเลงประกอบพิธีการต่าง ๆ และพัฒนามาจนเป็นเพลงที่บรรเลงเพื่อความสนุกสนา เพื่อความงาม เพื่อความรัก เพื่อการสื่อความหมาย เพื่อการต่อสู้และประท้วงเพื่อสะท้อนชีวิตที่เป็นจริงในสังคม (สุทธาสินี เกียรติไพบูลย์, 2533)

       (ลำเนา เอี่ยมสอาด, 2539) ได้ศึกษาไว้ พบว่าแนวเพลงและสไตล์ดนตรีใหม่ ๆ ที่เกิดขึ้นในสังคมไทยนั้น ได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมดนตรีมาจากชาติตะวันตก คือ สหรัฐอเมริกา และ อังกฤษ ซึ่งในสมัยรัชกาลที่ 4 ได้มีการนำเครื่องดนตรีสากลเข้ามาในสังคมไทยเป็นครั้งแรก เพื่อใช้สำหรับการบรรเลงเพลงของวงแตร วงทหาร และ ในเวลาต่อมากลุ่มเชื้อพระวงศ์และนายชั้นสูงเป็นผู้ที่มีบทบาทสำคัญในการรับเอาวัฒนธรรมดนตรีจากตะวันตกเข้ามาเผยแพร่จึงทำให้สังคมไทยในสมัยนั้นเริ่มมีแนวเพลงสะไตส์ดนตรีใหม่ ๆ เกิดขึ้น เช่น แนวเพลงคลาสสิค (Classic) มาร์ซ (March) ว้อลซ์ (Waltz) และ แจ๊ซซ์ (Jazz) 

    ปัจจุบันในภาคอีสาน แนวดนตรีต่าง ๆ ได้มีการพัฒนาการไปสู่เชิงธุระกิจ และมีความหลากหลายในรูปแบบการนำเสนอมากขึ้นจะเห็นได้จากแนวดนตรีต่าง ๆ มีการผสมผสานระหว่างต่างแนวดนตรีที่มากขึ้นเช่น หมอลำกับดนตรีร็อค, หมอลำกับดนตรีเพื่อชีวิต, หมอลำกับดนตรีเร็กเก้ เป็นต้น ซึ่งทำให้แนวดนตรีมีความหลากหลายสร้างแปลกใหม่ให้กับวงการดนตรี วงการบันเทิงของภูมิภาคและขยายไประดับประเทศและระดับนานาชาติ ซึ่งทำให้เห็นถึงการผสมผสานของวัฒนธรรมต่าง ๆ บนโลกนี้สามารถเชื่อต่อกันได้อย่างน่าสนใจ

ในเมืองไทยเรามักจะได้ยินคำว่า “เร็กเก้” พวงติดกับคำว่า “สกา” ที่มักจะเรียกกันว่า สกา-เร็กเก้ หรือ เร็ก-สกา ทำให้บางคนยังสงสัยถึงความแตกต่างของทั้ง 2 คำนี้ ว่ามีความแตกต่างกันอย่างไร ในความเป็นจริงแล้วนั้นสกาถือกำเนิดขึ้นมาก่อนเร็กเก้ โดยมีที่มาจากดนตรีพื้นเมืองที่เรียกว่า เมนโต ผสมเข้ากับดนตรีอาร์แอนด์บีทางตะวันออกเฉียงใต้ของอเมริกาเปลี่ยนแปลงจังหวะเพิ่มขึ้นจนกลายเป็นดนตรี (Ska) ต่อมมามีการพัฒนาโดยบีทดนตรีถูกดึงให้ช้าลงและมีการรับอิธิพลของดนตรีร๊อคเข้ามา จึงเรียกว่า ร็อคสเตดี้ (Rocksteady) ต่อมาจึงมาเป็นเร็กเก้ คือ การนำเอาดนตรีร็อคแอนด์โรลมาปรับให้มีลูกเล่นและผสมผสานเข้ากับท่วงทำนองพื้นเมืองของจาไมกา โดยมีจุดเด่นอยู่ที่กลองสไตล์แอฟริกันที่ทำให้จังหวะเคาะกลายเป็นเสน่ห์ของเพลงเร็กเก้ (สุนิสา ผางยอยซ้าย, 2552) 

    ชาติไทยเป็นแหล่งอารยะธรรมแต่โบราณ ซึ่งก่อกำเนิดศิลปวัฒนธรรมอันแสดงออกถึงภูมิปัญญาของมนุษย์ในการรังสรรค์สิ่งอันเป็นมรดกของชาติที่ทรงคุณค่าที่ตอบสนองต่ออารมณ์และความรู้สึกว่าเป็นการบ่งบอกให้เห็นถึงชาติหรือเผ่าพันธ์ และขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒนธรรมทั้ง 4 ภาค ได้แก่ ภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคใต้ และภาคอีสาน ชุมชนอีสานเป็นชุมที่มีความเจริญรุ่งเรื่องมาตั้งแต่อดีต ในเชิงประวิติศาสตร์จะเห็นได้ว่าอีสานเป็นชุมชนที่มีขนบธรรมเนียมประเพณีและรูปแบบในการดำรงชีวิตค่อนข้างมีแบบแผน โดยเฉพาะกับประเพณีที่สัมพันธ์กับวิถีชีวิตตลอดระยะเวลาสิบสองเดือน ซึ่งนอกจากจะทำให้เกิดขวัญและกำลังใจในการประกอบอาชีพ ยังมีการบันเทิงรื่นเริงต่าง ๆ เข้ามาเกี่ยวข้อง โดยการบันเทิงรื่นเริงนั้นได้มีการคิดทำอุปกรณ์หรือเครื่องดนตรีที่ใช้ในการประกอบจังหวะที่เกิดจากภูมิปัญญาของชาวบ้าน ดังเช่น การทำโปงลาง แคน พิณ โหวด กลอง เป็นต้น (วีณา วีสเพ็ญ, 2533)

จะเห็นได้ว่า การผสมผสานวัฒนธรรม รากเง้า ต่าง ๆ เข้าด้วยกันอย่างมีเหตุผลและหลักการโดยคงองค์ประกอบของแต่ละอย่างไว้อย่างให้มีความสวยงามในลักษณะนั้นไว้ ก่อให้เกิดสิ่งสร้างสรรค์ใหม่ ๆ เกิดขึ้นมา และในดนตรีแนวต่าง ๆ ก็ได้รับการใช้หลักการเหล่านี้เข้ามาช่วยเพื่อ พัฒนาและสร้างสรรค์ แนวดนตรีใหม่ ๆ ขึ้นมา ตามยุคสมัยเทคโนโลยี นั้น ๆ ซึ่งกล่าวได้ว่า “ดนตรีไม่มีที่สิ้นสุด”